Phụ huynh chúng ta thường sai lầm ở chỗ: chúng ta đo lường tiến bộ của bé yêu nhà mình bằng cách so sánh bé với “con nhà người ta”, hoặc so sánh bé với anh chị của bé. Tuy nhiên, về chuyện bé tập nói, phần nhiều các trường hợp bé chậm nói đều là bình thường, không có gì bất ổn. Hiếm có bé nào “lột lưỡi” đến độ nói như vẹt từ sớm.

Dù vậy, NHS cũng đưa ra một số cột mốc tương đối. Ví dụ, trong khoảng từ 18 tháng tuổi đến khi lên hai, đa số các bé đều đã có thể ghép hai từ lại với nhau.

Nhưng một lần nữa, chúng tôi phải nhấn mạnh: phạm vi tiêu chuẩn “bình thường” trong lĩnh vực này rất rộng. Tới năm 2 tuổi, một số bé bắt đầu nói được câu ngắn, nhưng vài bé đồng trang lứa vẫn còn đang tích lũy từ vựng, và chỉ bập bẹ được vài từ đơn lẻ chứ chưa ráp thành câu được.

Vì nhiều lý do, một số bé thậm chí còn không đạt tới các cột mốc tương đối do NHS đề ra. Các bé này chậm nói hơn một chút so với các bạn đồng trang lứa, chỉ có tình trạng chậm nói gián đoạn bất thường mới là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng cần xử lý. Nói chung là phụ huynh cứ bình tĩnh, đừng phát hoảng. Nếu phụ huynh lo ngại, nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc chuyên viên chăm sóc y tế để được tư vấn. Nếu nhận thấy bé yêu có vấn đề bất ổn, nên đi khám bác sĩ vì họ giới thiệu cho cha mẹ các chuyên viên trị liệu ngôn ngữ và âm ngữ. Các vị này sẽ giúp bé tập nói.

Mẹ có thể làm gì để giúp bé

Cha mẹ có thể khích lệ bé yêu giao tiếp bằng nhiều cách khác nhau. Thật ra thì cha mẹ là nhân tố quan trọng nhất đóng góp cho tiến trình học nói của bé.

Khi cha mẹ nói chuyện và hát cho bé chập chững nghe, rồi cha mẹ nhìn sâu vào mắt bé, lắng nghe tiếng ê a, bập bẹ của bé, cha mẹ đang giúp bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ và âm ngữ. Cha mẹ càng giao tiếp với trẻ nhiều, trẻ càng có khả năng nhanh nói được.